نفقه چيست اولين سوالي است كه براي هر شخصي كه كلمه نفقه زن را شنيده است پيش مي آيد. نفقه زن از مسائل بنيادي خانواده است. يكي از حقوق مالي زن نفقه است كه به محض عقد نكاح براي زن به وجود ميآيد و در مقابل تكليفي است در اسلام از نظر نظام خانوادگي بر عهده مرد گذاشته است. منظور از نفقه زن تامين مايحتاج زندگي براي زن بر اساس عرف جامعه، شئون يك زن و استطاعت مالي مرد ميباشد . وجوب پرداخت نفقه همسر و نفقه فرزند از سوي شوهر از مسلمات فقه و حقوق اسلامي است و زن از اين نظر هيچ مسئوليتي ندارد.
نفقه عبارت است از مخارج و هزينه هايي كه براي بقاي خانواده لازم است و نفقه زن هر چيزي است كه زن از نظر عرف به آن نيازمند است. نفقه، ضامن استقلال خانواده مي باشد و نموداري از شئون سرپرستي مرد بر مهم ترين و كوچكترين نهاد اجتماعي است . البته در نفقه بحث فقر و غناي زن مطرح نيست و در هر صورت زن مستحق نفقه است.
در صورت فقير بودن مرد و غني بودن زن، يقيناً فقر بنيان خانواده را از هم مي پاشد لذا مسئوليت اخلاقي زن تامين مسائل خانه و خانواده مي شود و مرد پس از غني شدن مكلف به بازگرداندن كمك هاي زن نمي باشد. زيرا كمك هاي زن به منزله هديه بوده اند. حتي اگر زن اموال (جهيزيه) خود را بفروشد نيز نمي تواند مطالبه كند .
بهتر است كه زن، مال را به عنوان قرض در اختيار مرد قرار بدهد تا مرد خود را مديون ببيند و بعدا پرداخت كند . اگر مرد و زن مالي را با مشاركت يكديگر بخرند بايستي به نسبت سهم، آن را ثبت كنند تا در آينده دچار مشكل نشوند .
هرچند كه نفقه به عهده مرد است اما از نظر اخلاقي چنانچه مرد محتاج باشد، زن ميتواند جهت استحكام مباني خانواده در اين امر مشاركت كند. اما مشاركت بايد به نحوي باشد كه كمك هاي زن قابل تاديه باشد.
نفقه زن شامل چيست
در تعريف حقوقي انفاق عبارت است از صرف هزينه خوراك، پوشاك، مسكن، اثاث خانه به قدر رفع حاجت و توانايي انفاق كننده (در مورد نفقه اقارب) و خوراك، پوشاك، مسكن و اثاث خانه و خادم در حدود مناسب عرفي با وضع زوجه (در مورد نفقه زوجه).
نفقه زن در اصطلاح حقوقي شامل چيزهايي است كه شخص براي زندگي به آن احتياج دارد از قبيل خوراك، پوشاك، مسكن و اثاثيه داخل آن. بنابراين نفقه در اصطلاح حقوقي تامين ضروريات همسر و اقارب واجب النفقه است.
نفقه داراي سه مبناي شرعي زير است:
- آيات
- روايات
- اجماع
نفقه زن چقدر است
در قوانين كشور حد و ميزاني براي نفقه مشخص نشده است. ميزان نفقه زن در دادگاه، بر مبناي عرف جامعه، شأن زن و همچنين ميزان استطاعت مالي مرد صورت مي گيرد. براي درك بهتر شأن زن به اين مثال توجه كنيد.
اگر زن از خانواده ثروتمندي باشد و در خانه پدري خود داراي خدمتكار بوده باشد. قطعا بعد از ازدواج بنا به شأن وي گرفتن خدمتكار براي زوجه جزوه نفقه او محصوب مي شود. حتي در صورتي كه مرد از طبقه ي پايين تري باشد كه زن احساس كن اگر به منزلي كه او تهيه كرده برود و يا زندگي مشترك با او باعث ضرر مالي، بدني و يا از بين رفتن شأن او مي شود دادگاه زن را مجبور به تمكين نخواهد كرد.
ميزان نفقه در سال 97
ميزان نفقه در سال 97 همانگونه است كه در قسمت قبل بيان شد و تغيري در قوانين كشور ايجاد نشده است. يعني مبلغ مشخصي در قانون وجود نداشته و قاضي بنا به عرف جامعه، شأن زن و استطاعت مالي مرد در اين خصوصي ميزاني را مشخص خواهد كرد.
نفقه زن در دوران عقد
در صورتي كه نكاح عقد موقت باشد، نفقه به زن تعلق نمي گيرد.در عقد دائم، نفقه زن در دوران عقد، اگر زوجين بر سر موعد زندگي مشترك و جشن عروسي توفق كرده باشند، ملاك شروع پرداخت نفقه آن تاريخ خواهد بود. اگر مرد همسرش را براي شروع زندگي مشترك بلاتكليف قرار دهد، در اين صورت از همان ابتدا نفقه زن را بايد پرداخت نمايد. به اين نكات از نفقه توجه كنيد:
در قوانين كشور ملاك شروع زندگي مشترك شروع تمكين زن از مرد است. لذا اثبات ناشزه بودن زن در دادگاه بر عهده مرد است.
اگر بين زن و شوهر مقاربتي شكل نگرفته باشد زن مي تواند تا زمان پرداخت كامل مهريه حتي در صورت تقسيط، از تمكين خودداري كند كه در اين صورت ناشزه نيز محسوب نمي شود. اين اقدام حق حبس نام دارد كه به معناي عدم انجام وظايف زن و شوهري و تمكين از سوي زن تا زمان پرداخت مهريه است.
نفقه بعد از طلاق
نفقه زن بعد از طلاق بستگي به نوع طلاق و در حقيقت شرايط زن و شوهر دارد. مثلا اگر طلاق رجعي (طلاق از طرف مرد) باشد، مرد موظف به پرداخت نفقه تا پايان عده مي باشد. اگر طلاق توافقي در دوران عقد (يعني زن باكره باشد) باشد به زن نفقه تعلق نمي گيرد. براي اطلاع دقيق از اين موضوع نوع طلاق خود را در قسمت جست و جوي سايت وارد كنيد تا مقاله مربوط به آن براي شما نمايان گردد.
نفقه زن باردار
نفقه زن باردار با غير باردار فرقي ندارد. اگر طلاق صورت گرفته باشد و طلاق از نوعي باشد كه به زن نفقه تعلق نمي گيرد. نفقه اي كه به زن داده مي شود بابت نفقه فرزند است و زن نمي تواند آن را تصاحب كند و بايد خرج كودك شود مثلا در دوران بارداري مخارج پزشك و مايحتاج مورد نياز. اگر طلاق از نوعي باشد كه به زن نفقه تعلق مي گيرد قطعا خرج و مخارج درمان بر عهده مرد است حتي اگر باردار نباشد.
مجازات عدم پرداخت نفقه
طبق قانون مردي كه داراي استطاعت مالي است، اگر از پرداخت نفقه زن و اقارب واجب النفقه خودداري كند از سه ماه و يك روز تا شش ماه حبس محكوم خواهد شد. اگر زن از حق حبس خود استفاده كند مرد نمي تواند از پرداخت نفقه سر باز زند چرا كه در اين مدت نيز نفقه به زن تعلق مي گيرد.
تنها در چند صورت مرد از پرداخت نفقه معاف مي گردد و پيگيري قانوني نخواهد داشت. در صورت فوت منفق، يعني فوت كسي كه پرداخت نفقه به او واجب است. در صورتي كه عقد موقت باشد، مدت زمان عقد مهم نيست اگر به صورت دائم نباشد پرداخت نفقه واجب نيست. در صورتي كه زن ناشزه باشد، يعني بدون دليل محكمه پسند از تمكين و وظايف زناشويي خودداري كند.
مدارك لازم براي مطالبه نفقه زن
جهت مطالبه نفقه بايد سند ازدواج، شناسنامه و كپي كارت ملي را به همراه داشته باشيد. همانطور كه مشاهده كرديد مطالبه نفقه و قوانين آن داراي زير و بم بسياري است. در صورت نداشتن وكيل ممكن است زوج بتواند ناشزه بودن و يا عوامل ديگر را جهت پرداخت نكردن نفقه عنوان و در دادگاه اثبات كند كه در اين صورت حق شما ضايع خواهد شد. حتما قبل از هر اقدامي با يك وكيل مجربمشورت كنيد و يا پرونده را به او بسپاريد.